Charakterystyka/ morfologia

Sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula )

Systematyka
Rząd: siewkowe (Charadriiformes)
Rodzina: siewkowate (Charadriidae)
Rodzaj: sieweczka (Charadrius )
Gatunek: sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula )

Charakterystyka/ morfologia
Średni ptak , nieco mniejszy od szpaka. Jej wymiary to: długość ciała 18-20 cm, rozpiętość skrzydeł 40-57 cm, a waga 40-80 g. Sylwetka krępa z dużą głową. Wierzch ciała brązowawobeżowy, spód biały. Na głowie czarna maska, biało-czarne czoło oraz biała brew i gardło. Na szyi i piersi czarna obroża. Samiec w upierzeniu godowym ma białą głowę, szyję i spód ciała. Przód głowy (poza białym czołem) i pokrywy uszne czarne. Czarna także obroża na szyi. Wierzch głowy, grzbiet i skrzydła brązowoszare. Nogi i dziób pomarańczowe (końcówka czarna). Samica podobna do samca, ale o mniejszych czarnych plamach. Osobniki młodociane zamiast barwy czarnej mają brązowoszarą, a na szyi nie mają pełnej obroży, a jedynie półobrożę. Najbardziej charakterystyczne dla tych ptaków jest to, że szybko przebierając cienkimi nóżkami, biegają z niesamowitą prędkością w poszukiwaniu pokarmu. Czujna i płochliwa, ale nie kryje się. Gdy stoi nieruchomo, maskujące ubarwienie bardzo utrudnia dostrzeżenie ptaka. Poza okresem lęgowym skupia się w małe grupy, albo miesza się w stada innych siewkowców. Gatunek wędrowny, zimuje w Europie i Afryce. Przylot: III-V, odlot: VII-X .

Biotop/ preferencje pokarmowe
W Polsce występuje wzdłuż wybrzeża Bałtyku , a znacznie liczniej nad nieuregulowanymi odcinkami dużych rzek: Wisły, Bugu, Narwi, Pilicy i Warty, nieco liczniej we wschodniej i środkowej części kraju, na pozostałym obszarze rzadka. Jej siedlisko to naturalne, piaszczyste, płaskie brzegi rzek i wyspy rzeczne, także inne piaszczyste lub żwirowe powierzchnie skąpo porośnięte niską roślinnością w pobliżu płytkich zbiorników wodnych oraz nadmorskie plaże i niskie wydmy. W czasie przelotów widywana nad wodami śródlądowymi i terenami nie porośniętymi roślinnością.
Pokarmem sieweczki obrożnej są pierścienice, skorupiaki, mięczaki, owady i pająki zbierane z powierzchni ziemi, wybierane z błota i chwytane w najpłytszej wodzie. Ptak żeruje na ziemi (zwykle na zupełnie odsłoniętej powierzchni z nielicznymi niskimi roślinami), wypatruje zdobyczy stojąc w bezruchu, zauważywszy ją błyskawicznie podbiega i chwyta ją. W ten sposób na przemian, to stoi nieruchomo, to gwałtownie przebiega niewielką odległość i znów zastyga w bezruchu.

Rozwój osobniczy
Sieweczki przywiązują się do gniazda i co roku próbują powracać na ten sam teren. Toki rozpoczynają się po przylocie na lęgowiska w kwietniu i maju. Samce w zygzakowatych lotach godowych (podobnych do latania nietoperza) wolno i ostro poruszają skrzydłami, przekręcając się co jakiś czas na drugą stronę tak, że widać raz biały brzuch, a raz brązowy wierzch i ochryple krzyczą. Następnie zaloty przenoszą się na ziemię, gdzie przy nastroszonych piórach partnerzy kłaniają się sobie, przeskakują z jednej nogi na drugą podnosząc je wysoko. Samiec wygrzebuje parę gniazd na piaszczystej lub żwirowej powierzchni przy leżącym kawałku drewna, kępce niskich roślin itp., ma ono postać płytkiego zagłębienia, prawie bez wyściółki, a samica wybiera te odpowiednie. Sieweczka wykłada je muszlami i kamykami. Mimo iż gniazdo sieweczki nie jest wcale ukryte, niebywale trudno je dostrzec, bo ptak na złożenie jaj wybiera takie miejsce, że na jego tle są one niemal niewidoczne. Skorupka jest szarozielonkawa upstrzona setkami drobnych ciemnobrązowych i szarych plamek i nawet z bliska trudno je zauważyć wśród drobnych kamyków na piasku i żwirze. W ciągu roku wyprowadza jeden-trzy lęgi, składając w kwietniu–czerwcu 3-4 jaja. Straty wśród piskląt są bardzo duże, dlatego niekiedy para może wychowywać tylko jedno młode. Drugi lęg zaczynają w czerwcu i lipcu. Tym razem samica najczęściej zmienia miejsce zamieszkania i męża. No i zmienia się liczba jaj. W drugim lęgu nie ma już czterech, ale dwa lub trzy. W przypadku utraty drugiego lęgu mogą nawet wyprowadzić trzeci. Oboje rodzice wysiadują jaja i karmią pisklęta, które wychodzą z gniazda w dniu wyklucia i samodzielnie zbierają pokarm pod opieką rodziców. Jaja wysiadywane są przez okres 21 do 27 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta są zagniazdownikami. Zaraz po wykluciu wyprowadzane są nad wodę. Już od pierwszego dnia mogą przyjmować pokarm, głównie owady. Oboje rodzice zajmują się ich wychowywaniem. W razie niebezpieczeństwa młode kładą się na ziemi, a rodzice, symulując zranienie, starają się odciągnąć od nich drapieżnika. Zdolność lotu pisklęta uzyskują w 4 tygodniu życia.

Status gatunku
Gatunek chroniony, wymieniony w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako narażony na wyginięcie i w Dyrektywie ptasiej. Zagrożona przez utratę siedlisk lęgowych i wysokie straty lęgowe.

Przygotowała: Wanda Kula